SUY NIỆM LỜI CHÚA TUẦN VII THƯỜNG NIÊN

Lm. Vĩnh Hòa

CHÚA NHẬT VII THƯỜNG NIÊN C

1Sm 26,2.7-9.12-13.22-23; 1Cr 15,45-49; Lc 6,27-38

Phụng vụ lời Chúa hôm nay đề cập đến điều luật căn bản của Chúa. Đó là luật tình thương. Tình thương mà Chúa Giêsu chỉ dạy không dừng lại nơi người thân cận nhưng phải được vươn xa đến hết mọi người, ngay cả những kẻ thù ghét mình nữa. Đây quả là điều luật rất khó thực hiện với khả năng con người, nhưng sẽ không khó nếu chúng ta biết nương tựa vào sức mạnh của Chúa.

Vậy trong thánh lễ hôm nay, chúng ta hãy tha thiết xin Chúa ban tràn đầy ơn thiêng xuống trên ta, để chúng ta đủ sức mạnh thực hiện điều Chúa chỉ dạy, hầu  xứng danh là môn đệ của Chúa Giêsu và trở nên con của Cha trên trời là đấng nhân lành.

Thánh Gioan định nghĩa: “Thiên Chúa là Tình Yêu”. Thiên Chúa dựng nên con người giống hình ảnh Thiên Chúa. Nên con người cũng phải có tình yêu như Chúa. Nhưng trãi qua dòng thời gian với hoàn cảnh đổi thay, nhất là do bị lây nhiễm bởi tội lỗi nguyên tổ, nên tình yêu nguyên tuyền của Thiên Chúa nơi con người đã bị lu mờ và biến chất. Vì thế khi Chúa Giêsu đến trần gian, Ngài xác định: “Các con đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ lề luật hay các tiên tri. Ta không đến để hủy bỏ, nhưng để kiện toàn”. Qua đó, Ngài mời gọi chúng ta hãy trở về với Tình Yêu nguyên tuyền của thuở ban đầu như vốn dĩ nó là: 

-  Tình yêu mang tính chất chiều rộng:  Tình yêu không chỉ bị giới hạn trong một ranh giới hạn hẹp của một lãnh thổ, tôn giáo hay sắc tộc… nào cả theo như luật cựu ước quy định, mà phải được mở rộng ra khỏi vùng ngoại biên, nghĩa là tình yêu phải được hiện diện khắp mọi nơi trong trời đất.

-  Tình yêu mang tính chất chiều ngang: Tình yêu đích thực không chỉ bó buộc trong những người thân thuộc cùng huyết thống hay trong cùng một đất nước theo như sách luật Lêvi chỉ dạy là: "anh em ngươi, con cái dân ngươi và đồng loại ngươi"; mà tình yêu phải được mở rộng ra khỏi vùng ngoại biên và vươn đến những kẻ thù ghét mình như lời xác quyết của Chúa Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay: “Hãy yêu thương kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em, hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em, và cầu nguyện cho kẻ vu khống anh em”. Như vậy đối tượng tình yêu phải được nới dài ra cho hết mọi người, ngay cả những người mà ta gọi là kẻ thù nữa.

- Tình yêu mang tính chất của chiều sâu: 

  Hành động thể hiện tình yêu phải vượt trên mức độ công bằng và không mang tính của tiêu cực như là: "Mắt đền mắt, răng đền răng” hay “đừng chống cự lại với kẻ hung ác”; trái lại, phải mang màu sắc tích cực, cụ thể là: “nếu ai vả má bên phải của con, thì hãy đưa má bên kia cho nó nữa. Và ai muốn kiện con để đoạt áo trong của con, thì hãy trao cho nó cả áo choàng nữa. Và ai bắt con đi một dặm, thì con hãy đi với nó hai dặm. Ai xin, thì con hãy cho. Ai muốn vay mượn, thì con đừng khước từ.". Chưa hết, tình yêu mà Chúa Giêsu đòi hỏi còn phải đạt đến đỉnh cao“yêu như Chúa yêu”. 

Khi trở về và sống đúng với bản chất của tình yêu theo lời dạy của Chúa Giêsu quả là khó vô cùng. Biết thế, nên Chúa Giêsu chỉ cho chúng ta những phương cách cần thiết để ta có thể dễ dàng thực hiện:

- Nghĩ đến tâm hồn mỗi người là đền thờ của Chúa Thánh Thần nên cần trân trọng yêu thương.

- Nghĩ đến sự hiệp nhất trong cùng một thân thể mầu nhiệm nơi Chúa Giêsu.

- Nghĩ đến Thiên Chúa là người Cha giàu lòng thương xót.  “Đấng làm cho mặt trời mọc lên trên người lành cũng như kẻ dữ, và cho mưa trên người công chính cũng như kẻ bất lương”.

- Nghĩ đến mình là con của Chúa và Người là Cha chúng ta.

- Nghĩ đến lời kêu gọi của Chúa Giêsu: “phải nên tốt hơn những người thu thuế và dân ngoại”.

- Nhất là phải ý thức trở nên trọn lành như Cha chúng ta trên trời:“Các con hãy nên trọn lành như Cha các con trên trời là Đấng trọn lành".

Khi suy nghĩ đến những điều ấy, ta sẽ dễ dàng thi hành giới luật tình yêu mà Chúa Giêsu chỉ dạy, bởi vì ta biết rằng làm như thế mới xứng đáng là con của Chúa.

Xin Chúa thanh luyện tình yêu trong ta, để ta không chỉ đối xử với nhau theo lẽ công bằng mà còn biết tích cực sống với nhau theo tinh thần bác ái kitô giáo nữa. Sống như thế ta sẽ trở nên trọn lành và xứng đáng là con của Chúa. Amen. 

 

Thứ hai: Mc 9,14-29

Tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu cho ta biết hậu quả tai hại do cứng lòng tin.

- Cứng lòng tin là nguyên nhân làm hư hỏng cả thế hệ. 

Đó là lời than phiền của Chúa Giêsu khi phải đối mặt với tình trạng đau khổ của đứa bé bị thần câm điếc ám hại. “Ôi thế hệ cứng lòng, không chịu tin!”.

Sách sáng thế cho biết: Do Nguyên Tổ đã không tin vào tình thương của TC nên đã dùng tự do Chúa ban để khướt từ Ngài; với mong muốn đi tìm một hạnh phúc mà không cần TC. Từ đó đau khổ, bệnh tật và sự dữ xuất hiện lan tràn qua muôn thế hệ. Nhìn thấy những nỗi khổ đau của nhân loại cách chung, cách riêng tình trạng của đứa bé phải chịu sự khống chế của ma quỷ, Chúa Giêsu đã cất lên lời than thở “Tôi phải ở cùng các ngươi cho đến bao giờ, còn phải chịu đựng các người cho đến bao giờ nữa?”. Qủa vậy, một khi con người không còn ý thức sự hiện diện của Chúa trong cuộc sống mình, thì hậu quả thật khôn lường xảy ra, không chỉ làm hư hỏng đến thế hệ tương lai mà còn hư hoại cả vũ trụ này nữa.

- Kém lòng tin là lý do làm cho các môn đệ không thể khống chế được ma quỷ.

Chính Chúa Giêsu cho biết lý do tại sao các môn đệ không thể chữa lành được đứa bé bị quỷ ám. Đó là vì họ thiếu đức tin.

- Trước hết là đức tin của các môn đệ. Đức tin của các môn đệ còn yếu kém nên các ông đã không thể khống chế được sức mạnh của thần câm điếc ám hại đứa bé được. Điều này đã được minh chứng qua là lời trình báo của cha đức bé với Chúa Giêsu: “Tôi đã nói với các môn đệ Thầy để họ trừ tên quỷ đó, nhưng các ông đã không làm nổi”.

- Tiếp đến là đức tin của người cha đứa bé. Cũng vì đức tin của người cha đức bé vào các môn đệ không được vững mạnh là nguyên do làm cho các môn đệ không thể khống chế được ma quỷ. Nên Chúa Giêsu đã chỉnh sửa lại niềm tin nơi ông: “Sao lại nói: nếu Thầy có thể? Mọi sự đều có thể đối với người tin”. 

Nhận ra được đức tin của mình còn yếu kém. Nên ông đã khiêm tốn kêu xin Chúa tăng cường đức tin cho ông: “Tôi tin! nhưng xin Thầy giúp lòng tin yếu kém của tôi”. Chính nhờ lòng khiêm tốn và đức tin của ông được củng cố vững mạnh mà đứa con yêu quý của ông đã được Chúa Giêsu ra tay cứu chữa. 

Đọc Phúc âm, chúng ta thấy hầu hết những phép lạ mà Chúa Giêsu thực hiện đều khởi đi từ lòng tin của con người. Nên Chúa Giêsu đã quả quyết mạnh mẻ với người cha của đức bé: “Mọi sự đều có thể đối với người có lòng tin” (Mc 9, 23).

Xin Chúa cho chúng ta biết gia tăng cầu nguyện và ăn chay hãm mình để đức tin nơi chúng ta được củng cố thêm vững mạnh, nhờ đó ta mới có thể vượt thắng được mọi cám dỗ và đủ sức mạnh để khống chế được sức mạnh của ma quỷ.

 

Thứ ba: 1Pr 5,1-4; Mt 16, 13-19

Lập Tông Tòa Thánh Phêrô, Tông Đồ

Sau một thời gian rao giảng thi hành sứ vụ đó đây, hôm nay Chúa Giêsu muốn thực hiện một cuộc thăm dò mang tính cách xã hội học. Nên bất ngờ Ngài phỏng vấn các môn đệ với mục đích thử xem dư luận nghĩ về Người thế nào?

Theo nghe ngóng đây đó, các môn đệ cho biết có ít nhất 3 luồng ý kiến đánh giá về Thầy Giêsu:

- Một số người thì cho Thầy là Gioan Tẩy Giả, bởi lẽ Chúa Giêsu cũng có đời sống khắc khổ chay tịnh và mạnh mẽ lên án lối sống giả hình của người Pharisêu; cũng như rao giảng về sự sám hối gần giống như Gioan Tẩy Gỉa.

- Một số khác thì cho rằng Thầy là Êlia, bởi Đức Giêsu cũng đã từng làm phép lạ tựa như Êlia xưa kia.

- Phần đông còn lại thì xem Chúa Giêsu là một vị tiên tri, vì cách chung họ nghe thấy Đức Giêsu cũng nói lời Chúa và tiên báo về những vấn đề tương lai tựa như các tiên tri xưa nay.

Nhưng điều quan tâm nhất mà Chúa Giêsu muốn biết là các môn đệ hiểu về Ngài như thế nào? cho nên Ngài tiếp tục đặt thêm câu hỏi thứ 2: “Phần các con, các con bảo Thầy là ai?”. Phêrô thay mặt anh em tuyên xưng đúng như Ngài là: “Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống”.

Sau đó, Chúa Giêsu mạc khải về con đường đau khổ mà Ngài phải đi để hoàn thành sứ mạng, thì lập tức Phêrô lại không chấp nhận nên đã quyết liệt can ngăn. Vì thế, Chúa Giêsu đã khiển trách Phêrô nặng lời: “Satan, hãy lui đi, vì ngươi không biết việc Thiên Chúa, mà chỉ biết việc loài người”.

Cho dẫu rằng Phêrô tin vào Đức Giêsu là Đức Kitô, là Con Thiên Chúa nhưng ông vẫn mong muốn một đấng Messia theo quan niệm trần tục. Ông không thích đón nhận một Đấng Kitô phải đi vào con đường thập giá để cứu độ nhân loại theo ý Chúa Cha.

Ngẫm đi nghĩ lại, nhiều lúc chúng ta cũng có quan niệm giống như Phêrô về một Đức Giêsu. Đó là khi ta mong muốn Người ban phát cho ta về quyền lợi kinh tế, chính trị, và xã hội…Nên ta dễ gắn bó với Chúa khi có tiền, thành công và gặp may mắn…ta dễ thất vọng và xa cách Chúa khi gặp phải khó khăn, thử thách và thất bại…

Xin Chúa nâng đỡ đức tin còn non yếu của chúng con, nhất là trong những lúc gặp gian nan, thử thách.

 

Thứ tư: Mc 9,38-40

Xã hội luôn lên án mạnh mẻ tính cục bộ và loại trừ những ai có đầu óc bè phái. Đoàn kết nội bộ là điều đáng quý, nhưng kỳ thị và loại trừ người khác là điều không nên. Chúng ta hãy lắng nghe lời Chúa dạy hôm nay để ta biết cách cư xử thế nào cho đúng ý muốn của Chúa.

Linh mục Anthony De Mello, chuyên viên huấn luyện tu đức, đã tưởng tượng câu chuyện dí dỏm như sau: “Đức Giêsu hay than phiền với các môn đệ là Ngài chưa một bao giờ được xem bóng đá, một hôm có người đưa Người đến sân bóng để xem trận đấu giữa hai đội tuyển Tin Lành và Công Giáo.

Vào trận không bao lâu, đội Công Giáo bắt đầu mở tỉ số trước 1-0, Đức Giêsu liền vỗ tay hoan hô vang dội và tung cả mũ lên trời. Nhưng chỉ vài phút sau, trong một đợt phản công đẹp mắt, đội Tin Lành chọc thũng lưới đội Công Gíao, khi ấy Đức Giêsu cũng lại vỗ tay reo hò và tung mũ cả lên trời y như lần trước.

Một khán giả ngồi bên cạnh tỏ vẻ khó chịu trước thái độ của Đức Giêsu, ông ta quay sang hỏi Người:

– Này ông ông, ông là cổ động viên của đội bóng nào vậy ? Đức Giêsu liền trả lời:

– Tôi à ? “Tôi chẳng ủng hộ đội nào cả. Tôi đến đây là để thưởng thức trận đấu mà thôi”.

Người khán giả ấy càng tỏ ra khó chịu hơn về thái độ của Đức Giêsu, ông ta  quay sang nói nhỏ với người bên cạnh: “Hắn ta chắc là một gã vô thần!”.

Trên đường về nhà, một môn đệ nói với Đức Giêsu:

– Thưa Thầy, những người có tôn giáo thật là buồn cười, họ tưởng rằng Thầy chỉ đứng về phe họ và chống lại tất cả những ai không cùng một tôn giáo với họ”.

Đức Giêsu gật đầu tỏ ý đồng tình và bảo:

– Đó là lý do tại sao Thầy không ủng hộ đội bóng Tin Lành hay đội bóng Công Giáo, mà chỉ ủng hộ các cầu thủ nào đá hay thôi, dù họ thuộc đội nào đi nữa”.

Câu chuyện trên khiến chúng ta liên tưởng tới chủ đề mà Chúa Giêsu nói đến trong đoạn tin mừng hôm nay.

Sự việc xảy ra là có một số người không thuộc nhóm 12 tông đồ đã nhân danh Chúa Giêsu mà trừ quỷ. Thấy vậy, các môn đệ bực tức và Gioan đã đứng ra ngăn cản họ. Ông tưởng làm như vậy là đẹp lòng Chúa. Nhưng không ngờ Chúa Giêsu lại bảo Gioan “đừng ngăn cản người ta, vì không ai lấy danh nghĩa Thầy mà làm phép lạ, rồi sau đó lại nói xấu Thầy. Quả thật, ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng Ta”.

Hành động ngăn cản người khác làm phép lạ, cho thấy các môn đệ nói chung và tông đồ Gioan nói riêng là những con người ích kỷ, hẹp hòi nên ông mới tỏ ra ghen tỵ khi thấy người khác làm điều tốt. Mặc dù Gioan là môn đệ rất thân tín với Chúa Giêsu và được Người yêu thương cách đặc biệt. Nhưng ông vẫn không vượt thắng được tính ghen tỵ và đầu óc phe nhóm. Điều này cho thấy lòng ghen tỵ và óc phe nhóm rất khó loại trừ ra khỏi tâm hồn con người. 

Chính vì thế mà lời dạy của Chúa Giêsu trong bài tin mừng hôm nay không những dành riêng cho các môn đệ khi xưa, mà lời răn dạy ấy của Chúa vẫn còn nguyên giá trị cho mỗi chúng ta trong ngày hôm nay. Vậy ta hãy để tâm ghi nhớ và quyết tâm thực thi lời dạy của Chúa hôm nay mà:

- Sẵn sàng mặc lấy tinh thần bao dung và hợp tác, “đừng ngăn cản người ta” làm những điều tốt lành cho tha nhân.

- Luôn can đảm loại trừ óc bè phái và lợi ích nhóm. Đoàn kết nội bộ là điều cần, nhưng chưa đủ. Ta còn phải xây dựng tình hiệp nhất và sống hài hòa với những người khác và nhóm khác nữa. Đó mới là điều Chúa mong muốn nơi chúng ta, những môn đệ Chúa.

Xin Chúa giúp ta biết can đảm loại bỏ phương châm của thế gian: “ai không theo ta tức là nghịch ta” mà mở lòng sẵn sàng đón nhận phương châm của Chúa: “Ai không chống đối ta, tức là ủng hộ ta”. Nhờ đó tâm hồn ta được bình an, gia đình ta được hạnh phúc và cuộc sống được yên vui.

 

Thứ năm: Mc 9, 41-50

Tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu nói đến sự nguy hiểm của tính hư, tật xấu và tội lỗi. Nó không chỉ làm cho bản thân ta sa vào hỏa ngục, mà còn là nguyên cớ đưa đẩy tha nhân, nhất là những người bé nhỏ ra khỏi nước trời. Xin Chúa cho chúng ta nhận ra tính chất nguy hại của tội lỗi và cố gắng đừng bao giờ trở thành gương mù, gương xấu lôi kéo người khác phạm tội. 

Mạnh Tử nói: “Nhân tri sơ tính bổn thiện”. Tuân Tử lại nói: “Nhân tri sơ tính bổn ác”. Cùng bàn về tính thiện ác trong con người, một nhà triết học phương Tây là Honbach cũng đưa ra quan điểm: “con người khi sinh ra vốn không thiện cũng không ác. Thiện hay ác là do hoàn cảnh tạo nên”.

Còn Chúa Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay thì không bàn về tính thiện- ác nơi con người. Ngài cũng không theo quan điểm trung dung, nhưng khuyên chúng ta đừng làm gương mù, gương xấu mà làm ảnh hưởng đến tha nhân, nhất là với những người bé nhỏ.

Gương xấu là gì? Gương xấu là một lời nói hay một hành động không thích hợp làm cớ, tạo dịp cho người khác vấp phạm, sa ngã, phạm tội.

Có hai hình thức gây gương mù, gương xấu: Trực tiếp và gián tiếp. Trực tiếp là một hành động hay lời nói có chủ ý, cố tình làm vậy để tạo dịp cho người khác sa ngã. Gián tiếp là hành vi hay lời nói vô ý, sơ suất có thể làm cho người khác hiểu lầm mà sa ngã, nhưng thực chất người làm không muốn. Dù trực tiếp hay gián tiếp làm gương xấu thì cả hai hình thức này đều phải tránh, vì nó lôi kéo người khác vào những sai lầm, tội lỗi.

Chúa Giêsu lên án rất mạnh mẻ về việc làm này. Và án phạt mà Chúa Giêsu đưa ra cho những ai cố tình làm gương xấu là tử hình “Cột cối đá mà quăng xuống biển”.

Để tránh gây gương mù gương xấu cho tha nhân không là điều dễ dàng, nên Chúa Giêsu đòi hỏi cần phải có lòng tin. Lòng tin chính là sức mạnh giúp ta vượt thắng mọi gian lao thử thách. Sống lòng tin mọi nơi mọi lúc, ta mới có thể hóa giải được những khuynh hướng xấu nơi chính bản thân. Nhờ đó ta tránh gây ra những nguyên cớ làm thiệt hại cho tha nhân.

Xin Chúa ban thêm lòng tin nơi chúng con để chúng con đủ can đảm thi hành những điều tốt lành Chúa chỉ dạy, để những lời nói xấu và những hành vi đen tối, tội lỗi được đẩy lùi ra khỏi tâm hồn chúng con. Nhờ đó mà xã hội mỗi ngày thêm tươi đẹp hơn.

 

Thứ sáu: Mc 10, 1-12

Bất cứ xã hội nào, đất nước nào, tập thể nào, gia đình nào… dù lớn hay nhỏ đều có những quy định và luật lệ của nó. Chính những quy định luật lệ sẽ đem lại tính ổn định xã hội và bảo vệ quyền lợi chung cho con người. Tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu khẳng định với những người Biệt Phái về sự ràng buộc không thể tháo gỡ trong đời sống hôn nhân“sự gì Thiên Chúa đã kết hợp, loài người không được phân ly”.

Luật hôn nhân không phải phát xuất từ định chế của con người, nhưng xuất phát từ ý định của Thiên Chúa. Ngay từ khi tạo dựng con người “Thiên Chúa đã làm nên con người có nam có nữ; vì thế người đàn ông sẽ lìa bỏ cha mẹ mà gắn bó với vợ mình, và cả hai sẽ trở thành một xương một thịt” (St 1, 24).

Đã là định chế do chính Thiên Chúa thiết lập (gọi là Thiên luật) thì đòi buộc mọi người đều phải tuân giữ, còn nhân luật (là luật do con người quy ước) thì có tính tương đối và sẽ bị điều kiện hoá bởi hoàn cảnh, thời gian, không gian, nền văn hoá… nên có thể thay đổi và cần được thay đổi cho phù hợp với hoàn cảnh, thời đại. Nhưng luật của Thiên Chúa thì bất biến. Chính vì thế khi nhân luật và thiên luật đòi buộc cùng lúc, ta cần phải ưu tiên cho thiên luật. Vì vậy, khi những người Pharisêu đề cập đến chuyện Môsê cho phép ly dị, thì ngay lập tức Chúa Giêsu đã nói đến sự bất cập của nhân luật và Người tái khẳng định lại sự bất biến mang tính bó buộc của thiên luật về hôn nhân là bất khả phân ly. (x.Mt 19,1-9; Mc 10,1-12).

Xin Chúa cho các đôi vợ chồng luôn ý thức lời thề hứa chung thủy với nhau trong ngày thành hôn, cũng như ban cho họ dồi dào ơn thiêng để họ đủ nghị lực vượt qua những thách đố trong đời sống hôn nhân và gia đình ngày hôm nay, mà trung tín mãi với nhau đến trọn đời.

 

Thứ bảy: Mc 10, 13-16

Có lẽ khát vọng lớn nhất của người Kitô hữu chúng ta không gì khác hơn là đạt được hạnh phúc nước trời sau khi trãi qua hành trình lữ khách dưới trần gian này. Nhưng làm thế nào để điều mà chúng ta khát mong ấy được trở nên hiện thực. Tin mừng hôm nay, Chúa Giêsu đã tỏ lộ cho chúng ta biết. Đó là hãy trở nên giống trẻ thơ : “Hãy để các trẻ nhỏ đến cùng Thầy, đừng ngăn cản chúng, vì Nước Thiên Chúa là của những người giống như chúng”.

Như vậy điều kiện để chiếm hữu nước trời mà Chúa Giêsu đòi buộc là phải trở nên giống như trẻ nhỏ. Không phải chúng ta hóa kiếp trở lại làm trẻ nhỏ, nhưng Chúa muốn chúng ta phải có tinh thần trẻ nhỏ.

Vì trẻ nhỏ luôn thành thật, đơn sơ, trong trắng. Chúa muốn chúng ta cũng hãy đơn sơ, thành thật, đừng mưu mô, lọc lừa… , cho dẫu lắm khi sự thật làm ta phải chịu thiệt thòi, bị xem thường, bị hiểu lầm…

Vì trẻ nhỏ cảm thấy mình yếu đuối nên luôn tin tưởng phó thác cậy dựa vào cha mẹ. Chúa cũng muốn chúng ta luôn tin tưởng tín thác và cậy trông vào Chúa, nhất là những lúc chúng ta gặp phải gian nan, khốn khó.

Vì trẻ nhỏ luôn khiêm nhường biết mình còn nhiều giới hạn nên không ngừng cố gắng trao dồi học hỏi những điều hay lẽ phải từ người lớn. Chúa cũng muốn chúng ta biết khiêm tốn lắng nghe và học hỏi lời Chúa trong Thánh kinh, qua các giáo huấn của GH, nhất là qua các biến cố xảy ra trong cuộc sống  hằng ngày.

Nói tóm lại, Chúa muốn chúng ta hãy sống tinh thần trẻ thơ, mặc dù chúng ta mang thân xác của người lớn. Ai sống được tinh thần như thế, mới xứng đáng được vào Nước Trời và là kẻ lớn nhất trong Nước Trời.

Chúng ta hãy luôn nhớ rằng: trước mặt Chúa, chúng ta chỉ là những người con bé nhỏ. Không có Chúa, chúng ta chẳng làm được chuyện gì nhưng nếu chúng ta có làm được chuyện gì đi nữa, thì tất cả cũng là nhờ bởi ơn Chúa ban mà thôi.

Xin Chúa cho chúng con luôn biết phó thác cả cuộc đời chúng con cho Chúa, như đứa bé đặt hết niềm tin yêu vào cha mẹ. Để sau cuộc đời dương thế này, chúng con được quây quần bên Chúa, chung hưởng niềm hạnh phúc viên mãn cùng các thánh tử đạo Việt Nam trong nước trời.